Categorie archief: Poëzie

Ik ben de bangste man op aarde

Geef een reactie

Ik ben de bangste man op aarde.
De bramen bloeien als een zweer.
De lijken rotten in de gaarde.

Dood is een klus die ik wel klaarde.
Ik loste een schot, ik wierp een speer.
Ik ben de bangste man op aarde.

‘t Geheim dat ik het langst bewaarde:
Ik ben een goedertieren Heer.
De lijken rotten in de gaarde.

Hoe lang ik naar haar lokken staarde,
De grijzen keerden telkens weer.
Ik ben de bangste man op aarde.

Zelfs toen de lucht een keer opklaarde
Boven een graf te Winneweer,
Rotten de lijken in de gaarde.

De geest is van zeer grote waarde.
De liefde treft ons telkens weer.
Ik ben de bangste man op aarde.
De lijken rotten in de gaarde.

Geluidsopname:

Geluidsopname

Voor de dichter L.M.

2 Antwoorden

Soms, denkend aan Holland,
werpt ze een knalrode tomaat
naar de klootharken die de kosmos
tot de gribus maken die de kosmos
altijd al was, want alle cultuur
is immers streven.

Soms schiet ze een bok.

Niemand heeft ooit God gezien,
maar een glimp van een schim
vangt zij op.

Soms peins ik een poos
hoe ik haar beter kan maken,
maar ik kan dat niet.

Menige redder verdrinkt
in het bad
dat hij zelf liet vollopen.

Het is mijn kleine hovaardij.

Schoot u ook maar eens een bok!

Soms tref je een dwaalgast,
die in een moment zonder eind,
jouw wereld betovert.

Een hond stamt af van de wolf,
en bloederigheid
maakt deel uit
van een pijnlijk universum.

Troosten is heel, heel moeilijk,
maar puppy’s kunnen het.

(Eigen werk)

Hoger kun je niet komen

Geef een reactie

Hoger kun je niet komen

Forsythia’s

Ik werd geboren om tien voor zeven.
Mijn klas zat vol met achternichten.
“Dubbele weegschaal”, zei m’n vriendin,
“dat moest wel tobben worden”.

Ik lag tussen de forsythia’s
naast een slapende egel en een dode
merel die ik hoorde jubelen.
Buiten mezelf was ik van vreugde.

Jarenlang leefde ik van bijna niks.
Als je niks hebt kun je alleen
kleine dingen voor een ander doen.
Er bestaat een metafysica van niks.

Nu komen de mensen met sinterklaas
naar me toe omdat ik rijmen kan.
Hoger kun je, zei ik, niet komen dan
door te gaan liggen tussen de forsythia’s.

(Eigen werk)

Geluidsopname:

Voordracht – Arie Sonneveld

Waar de doden zijn

Geef een reactie

Waar de doden zijn

Ik loop in streken waar de doden zijn.
Ze staan daar wat te grijnzen langs de sloot.
Die op de kale takken zitten, zijn niet groot.
Maar goed dat hier geen Tien Geboden zijn.

Ik denk dat men de grot juist daarom sloot.
Er zal toch wel een cijfercode zijn?
Bij Trakl is soms sprake van een rode pijn.
Een engel wacht nu naast een rots van lood.

De schedellijn vergt nog wat doodsbeheer.
Geen mens heeft nog het graf gelekt.
De doden vormen straks een polymeer

die zich langs evenaar en keerkring strekt.
Men geeft die als een stippellijntje weer.
De streng hoeft niet te worden opgerekt.

(Eigen werk)

Kippendrift

Geef een reactie

Opgedragen aan A.D.

Kippendrift

Ik heb geen blauwdruk voor globale dingen,
Heb nooit van droefenis gezongen,
Ben geen profeet,
Al heb ik menigeen vervloekt;
Ik heb nog nooit tot God gebeden
Zonder woede,
Of iemand ergens heen gesleept
Die liever moe was,
Al zou dat beter zijn geweest.
Ik wist haast nooit wat mij bezielde,
Geen hond wist wat ik waarom deed,
“Want God is liefde en de liefde wreed”.

Ik heb geen hoge dunk van zingen,
En van de onuitputtelijke longen,
Der duivelszonen,
Al sla ik munt uit elke pijn.
Ik ken de larmoyante tonen
Zonder einde,
De liederen van eeuwigheid;
In mij woedt niet het vredesheimwee,
Of het beraad der psychologen,
Al is het onmiskenbaar zo,
Dat menig haantje onverdroten
Droomt van welgeschapen kippenpoten.

Ik ben de burchtheer van de Merovingen
En zie de buien al weer hangen
Van hoenderdons,
En de vergulde marsepeinen
Straten die zich thans
Wellustig door u laten tongen.
Wie kan de Kaka-dans ontspringen?
Kopergoden zullen schijnen,
Terwijl die eindeloze
Hoogst abjecte en zeer globale dingen
In onze hoofdpijn zijn gegrift
Als kakelende, wezenloze kippendrift.

(Eigen werk)

Fides Quadrat Intellectum

Geef een reactie

Een jeu d’esprit uit ongeveer dezelfde tijd (1993) als het vorige rijmsel – Vrees en beven. Dit vers is weliswaar even godsdienstwaanzinnig als het vorige, maar het is toch wat lichter van toon.

FQI – Fides Quaerit Intellectum (geloof zoekt begrip) – is de naam van de vrijgemaakt-gereformeerde studentenvereniging in Kampen. Dat was de vereniging waar de toekomstige dominees lid van waren (en zijn). Door anderen – hier ligt hoogmoed op de loer – werd daar soms Fides Quadrat Intellectum (geloof ordent/voltooit/voegt een dimensie toe aan/kwadrateert het denken) van gemaakt. Zie dit stuk van K. Schilder uit 1950 in De Reformatie, later herdrukt in de Kamper Studentenalmanak.

De naam van de studentenvereniging is ontleend aan de Proslogion van Anselmus van Canterbury (1033-1109) – de alternatieve titel van die verhandeling luidt soms ook wel Fides Quaerens Intellectum (geloof op zoek naar begrip). De Proslogion brengt het beroemde ontologische godsbewijs van Anselmus onder woorden.

Geluidsopname:

Geluidsopname van het gedicht

Fides Quadrat Intellectum

Sinds ik een God ben schrijf ik rondzendbrieven.
(Ik ben een tijd in therapie geweest,
maar wie zichzelf aanvaarden kan, geneest.)
Mijn hanepoten werden hiëroglyphen,

waaruit terstond zich wijsheden verhieven
die heilzaam zijn voor ieder die ze leest,
mits toegewijd, godvruchtig, onbevreesd!
(Laat niemand zich door achterdocht ontrieven.)

Ik ben verzot op eschatologie:
wij leven nu in barre, boze tijden;
men doet maar, klampt zich vast aan god-weet-wie,

al was het maar om keuzes te vermijden,
en niet te doen wat Ik als noodzaak zie:
Mijn Eer, Mijn Leer, Mijn Grote Naam belijden.

Vrees en beven

1 antwoord

Bijgaand rijmsel schreef ik op 6 oktober 1993. Ik was toen 29 jaar.

Het is geen goed gedicht – het is eigenlijk helemaal geen gedicht. Het is de wanhopige klacht van iemand die in een sektarische geloofsgemeenschap is opgegroeid – de Vrijgemaakt-gereformeerde kerken – iemand die ondanks wanhopige pogingen om loyaal te blijven ten langen leste ontdekt dat dat nooit zal gaan lukken.

Het rijmschema is net zo monomaan en obstinaat als ik was op het moment dat ik het schreef.

De enige zin die me ook bij teruglezen nog steeds wel enigszins bevalt is:

– men ziet soms uitersten elkander raken –.

De titel verwijst naar Kierkegaard.

Enfin, voor wie het verder interesseert:

Vrees en beven

Ik schreeuw ongaarne luidkeels van de daken.
(Wie klaagt, hij klage met een tong van lood.)
Ik leef alleen, ook ’s nachts, en droom van draken
die blazen, bijten tot de laatste stoot.

Ik durf niet tot een dominee te naken,
bang als ik ben dat hij een idioot
verhaal ophangt over De Dag der Wrake,
en liefst verbiedt wat God niet eens verbood.

Voor ketters is van geen vergeving sprake;
de God des Heils veroordeelt en verstoot
al wie de band met kerk en godsdienst slaken:
ze zullen eeuwig branden na hun dood.

Genoegen weet zo’n godsknecht vaak te smaken
in dat wat mij ontstelde en verdroot:
de beeldenstorm, de hel en zulke zaken,
kunsthaat, het rinkelen van glas-in-lood.

Hij wil mij Gode welgevallig maken,
– “Vouw toch je handen, maak je knieën bloot” –,
een kerkganger, een dankbare diaken,
een ouderling, een frenetiek zeloot.

Als hij Calvijn aanwijst als lichtend baken,
of mij tot Christus en ter kerke noodt
– men ziet soms uitersten elkander raken –,
nog liever sterf ik of ik blijf neuroot.

Wanneer de preektoon mij bijkans doet braken
– de kleur van mijn gelaat wordt langzaam rood –,
houd ik opeengeklemd mijn beide kaken
en weiger categorisch Wijn en Brood.

Met hemelsleutels tracht men te bewaken
wat mensen aanzien voor wat God gebood,
en wat het leven aangenaam kan maken,
helaas, is in het licht der Schrift slechts schroot.

Ik heb mijn hersens menigmaal doen kraken,
bij God geklaagd mijn wanhoop en mijn nood.
Of men het in mij prijzen wil of laken:
het Heilsgeheim der Kerk is mij te groot.

(Eigen werk)

Nagloeien

Geef een reactie

Onrust ligt op ramkoers met de aarde.
Een ruimteschip heeft zich al losgemaakt.
De nachten worden sedertdien doorwaakt.
De duiven koeren in de appelgaarde.

Men vloekt met hoon een oude en bebaarde
schepper-god. Hopeloos heeft hij verzaakt,
terwijl hij zich kennelijk heeft vermaakt
toen hij zijn banvloek aan ons openbaarde.

Mijn tuin ligt vredig in het bleke licht.
Een dwarrelende zwerm van zwarte kauwen
vliegt ka-ka roepend langs de notenboom.

De mannen monkelen, terwijl de vrouwen
snappen dat dit een zaak is van gewicht.
De wereld gloeit nog na als in een droom.

(eigen werk)

Onberispelijk

Geef een reactie

Ik verkoop geen brood
aan de man die verkeerd doet;
ook zijn kinderen
halen bij mij hun rijbewijs niet.

Een bankrekening openen
is uitgesloten,
althans voor hem.

Hij mag al niet mopperen
dat er een lamp is
die het doet.

Ik beraad mij op stappen
om de sterrenhemel
voor hem
onzichtbaar te maken.

De verspreiding
van virus en bacil
moet worden tegengegaan.

De reputatie
van mijn nering
is niet onbelangrijk.

Liefde is weliswaar ook belangrijk.

Ik ben zeer bezorgd
om de kwetsbare mens.

Tot dezulken
behoort hij duidelijk niet.

Mijn armen zijn te kort
om de wereld
te omarmen.

Uitsluiting is niet altijd
verkeerd.

Chaos, zegt u?
Kan ik er wat aan doen?

Het is een dwaasheid
in God te geloven.

Eens zal ik sterven
in de zekerheid
dat ik niet heb verzaakt.

Mens, gij zult onberispelijk zijn.

(Eigen werk)

Trede voor trede – haiku

Geef een reactie
Praag, gezien vanaf de toren van het oude stadhuis

Op Twitter trof ik een aardige gedachtewisseling aan over ‘het sublieme’ in de romantiek, een gedachtewisseling die met deze tweet begon. Ik deed deed de suggestie dat in de Nederlandse romantiek eerder sprake was van ‘het verhevene’ dan van ‘het sublieme, en noemde een boek waarin nader wordt ingegaan op dat ‘verhevene’.

Een sympathieke en erudiete plaatsgenoot, leraar Nederlands, iemand die deelnam aan die gedachtewisseling, merkte toen op:

“Lijkt me een geweldig boek, echt iets voor mij. Maar ja, je wil niet weten hoe hoog de toren nog is.”

Toen schreef ik, zonder daar aanvankelijk erg in te hebben, bijna een haiku waarvan alleen de langste regel de laatste was geworden: “Trede voor trede, gestadig omhoog, langzaam worden het stipjes.”

Ik heb deze bijna-haiku een beetje omgewerkt zodat aan de vormeisen van de haiku wordt voldaan.

Trede voor trede –
Langzaam worden het stipjes –
Het hoofd naar de wolk

Veluwezoom

Geef een reactie
Veluwezoom

Om beurten laten takken tonen los.
Geen talkshow, kerk of industrie
zingt antifonen van melancholie
als hier – waar zijn de saters in dit bos?

’t Is bijna Kerst – vrijzinnig rendiermos
om steile sparren. Oecumene. Parodie.
Geen vogel zingt in deze liturgie;
een eik knielt neer voor Thanatos.

Zo ga ik zwijgend heen naar waar ik was,
en eigen langzaam toe wat ik verliet.
Met deze winteropbrengst in mijn tas,

bereik ik nu het glooiende verschiet,
waar een orkestje met een contrabas
de inzet speelt van een hermetisch lied.

(Eigen werk)

Kaketoes

Geef een reactie
Geeloograaf-kaketoe

voor de dichter L.

strakke kuifjes scheefstaand op pratende hoofdjes
rare kaketoes die konterfeitsels kakelen

woedende wenkbrauwen aardbol sprenkelend
met giftige pedagoochempraat

niemand zal ooit meer deftig zijn
niemand zal krakelieren
zoals de zwanen vroeger krakelierden
lyrisch krakelierden
stervend zullen krakelieren
in de kerker van hun hoofd

een twee een twee een twee drie
opgemarcheerd
naar de vette landerijen
onverveerd en vanzelfsprekend
ulieden warm aanbevelend

katers warm als geile broodjes
spinnen op de vensterbank

hoe harder ik schreeuw
hoe naakter de geeuw
van al die krioelende
kraaiende krakelierende kaketoes
en hun onvolkomen
naar de hemel reikende
konterfeitsels

(Eigen werk – Lucebert-pastiche)

Kaketoe

Geef een reactie

Kaketoe

Grote geelkuifkaketoe

Een schertsvers

Oote, oote, oote boe,
sprak de geelkuifkaketoe.
Niemand die de dichter kent,
want de dichter is een koe.

Toen het spartelend serpent
in haar bedje werd verwend,
zei de dichter zomaar ‘boe’
zonder zuinig sentiment.

Maar de steile kariboe
wordt het grazen nimmer moe.
Dichtend hurkt hij op zijn krent,
schrijvend naar de lezer toe.

Meestal is hij indolent
(Pierre Bourdieu is hem bekend).
Toen vervloekte hij zijn moe;
iedereen was hoogst content.

Driemaal ‘oote’ gaf hij toe,
wordt de lezer misschien moe.
‘Tiefsinn’ is dan wel absent,
Maar toch niet de kaketoe!

(Eigen werk)

Het duurde eeuwig en het duurde even

1 antwoord
Ein Liebling der Pelzhändler (1871)

Ze waren warm, en, ja, ze wilden leven.
Liefde wilden ze, voedsel, nutteloosheid,
ze spartelden, ze knuffelden zo-even.

Het noodlot blijft aan kleine dingen kleven.
Ze dansten in hun kooi van zorgeloosheid,
ze waren warm, en, ja, ze wilden leven.

Het duurde eeuwig en het duurde even,
alsof je in een rijpe abrikoos snijdt …
Ze spartelden, ze knuffelden zo-even.

Het mes zal wat het nam niet kunnen geven.
Het hachelijke leven in zijn broosheid.
Ze waren warm, en, ja, ze wilden leven.

De snoetjes hielden niet bepaald van sneven.
O, koene snijders in verstand en boosheid!
Ze spartelden, ze knuffelden zo-even.

Het snoer viel niet in liefelijke dreven.
Gebod voor wie aan dit memento schrijft:
“Ze waren warm, en, ja, ze wilden leven,
ze spartelden, ze knuffelden zo-even.”

(Eigen werk)

De zomen van het leed

Geef een reactie
ENCI Groeve Maastricht

Tijdens de bosrand valt de avondzon.
Er is een uil die in zijn stilte vliegt.
Ik hoor een stem die samenzwerend liegt.
(Misschien denkt u dat ik wel zonder kon.)

Het gif schuilt onmiskenbaar in de bron.
Al wat gebeurd is, heeft ons zeer gegriefd.
‘Misschien dat u een rode twist belieft?’
Een woord is geen partij voor het kanon.

Het blanke leven is niet steeds naar wens.
Verwoesten is wat ik in zwartheid deed.
Het leven kent een prikkeldraden-grens.

Verwijt mij nooit wat ik mijzelf verweet.
Ik maak – kent u nog rare bohemiens? –
een fietstocht naar de zomen van het leed.

(Eigen werk)

Tinkelvers

Geef een reactie
Karel Appel – De ontdekking

Welk tinkelvers wil gaarne zingen
van staatsmanschap, van moed en durf,
van slavenhandel, deltawerken, turf,
van soevereiniteit in eigen kringen,

van graaien en de dans ontspringen,
van gulzigheid met snuit of slurf?
De taal der liefde kakel je wel murw,
geen God heeft weet van deze dingen.

Maar wat ten leste halfweg zal beklijven,
de bloeddorst van ons nationale zelf,
de spartelzucht van onze geile lijven,

al wat ons ooit deed komen tot onszelf,
het blijft in bloeddoorlopen vlekken wrijven,
gedruis dat hol weerklinkt in het gewelf.

(Eigen werk)

Een wild konijntje

Geef een reactie
Wild konijntje

Er zit een wild konijntje op het gras.
De wildernis is nu een voederbak.
De vrijheid groeit voortreffelijk in een kas.

Beschaving is vergeten wie je was.
Je zorgde dat het jou aan niets ontbrak.
Er zit een wild konijntje op het gras.

Vergeefs zijn alle boeken die je las.
Natuur sterft meestal in gehakketak.
De vrijheid groeit voortreffelijk in een kas.

We produceren zuiver blauwzuurgas.
Een meubelzaak ontwierp de ballenbak.
Er zit een wild konijntje op het gras.

Rousseau verheerlijkte de wildebras.
De schedel is een diamanten dak.
De vrijheid groeit voortreffelijk in een kas.

Plafonds zijn dikwijls voor wie streeft van glas.
Lof zij de authentieke schobbejak.
Er zit een wild konijntje op het gras.
De vrijheid groeit voortreffelijk in een kas.

(Eigen werk)