Louis MacNeice (1906-1963) was een Noord-Ierse dichter, afkomstig uit een protestants milieu. Zijn vader was predikant in The Church of Ireland en zou later ook bisschop worden van die kerk. MacNeice wordt gerekend tot de groep dichters waarvan W.H. Auden de spilfiguur was, en je kunt misschien zeggen dat zijn dichterschap zich grotendeels in de schaduw van Auden heeft afgespeeld.

MacNeice verschilde wel van de andere leden van de ‘gang’ zoals Stephen Spender de Auden-groep noemde: hij was heteroseksueel, hield van gezelschap en was ronduit een bonvivant.  En anders dan zijn bentgenoten heeft hij nooit expliciet sympathie voor het communisme uitgesproken.

In 1936 nodigde Auden MacNeice uit voor een reis naar IJsland. Auden was dol op de IJslandse saga’s, maar belangrijker was misschien nog dat hij zocht naar een plaats van waaruit hij de donkere wolken die zich boven Europa samenpakten goed kon waarnemen. Het resulteerde in een hoogst eigenaardig reisdagboek – Letters form Iceland – vol met private jokes, maar het getuigde ook van de bekommernissen van twee jonge dichters over wat eraan zat te komen.

Het hoogtepunt van MacNeice’s dichterschap viel tijdens de Tweede Wereldoorlog. Prayer Before Birth is van 1944.

MacNeice was afgestudeerd in Oxford met een First Degree in Classics. Anders dan Auden en Christopher Isherwood – een ander lid van de ‘gang’ – bleef MacNeice in het Verenigd Koninkrijk tijdens WO-II. Zijn drukke bezigheden voor de BBC en zijn uitbundige alcohol-inname zorgden ervoor dat op latere leeftijd de aandacht voor zijn werk wat afnam.

Prayer Before Birth is een gedicht in de vorm van een gebed dat wordt uitgesproken door een embryo. De wereldwijsheid en het stadium van dit ongeboren leven vormen een groot contrast. Een van de dingen die MacNeice maar slecht kon verkroppen was het feit dat zijn geliefde Ierland een neutrale positie koos in WO-II, terwijl de gruwelen die zich in Europa en elders voltrokken hem ernstig bezwaarden. Dit gedicht getuigt ervan. Het embryo smeekt erom dat het niet tot onbeduidendheid en slaafsheid zal worden veroordeeld, maar dat het individualiteit zal mogen bezitten. Van belang is ook dat zowel Auden als MacNeice hun middelbareschool-tijd als een voorstadium van het fascisme hadden opgevat. En niet voor niets openen alle strofen met ‘I’ en eindigen ze met ‘me’.

Wat de vormkenmerken betreft: de regellengte is betrekkelijk vrij, al is er wel een zekere opbouw binnen de strofe. Het wemelt van de bezwerende elementen, van incantaties, van alliteraties, van een obstinaat herhaald ‘me’.

In het Nederlands moet je aanpassingen doen om dat herhaalde ‘me’ aan het slot van de Engelse zinsdelen te laten terugkeren in een herhaald ‘mij’ aan het slot van de Nederlandse zinsdelen. De Nederlandse zinsbouw heeft de neiging om dat ‘mij’ voor het werkwoord te plaatsen.

De strofen openen met een openingsregel en een slotregel die eindrijm kennen.

Het gedicht verscheen als openingsgedicht in de bundel Springboard in 1944.

De vertaling van dit gedicht is de tweede vertaling die ik gemaakt heb voor vertaalgroep De Weerklank, een genootschap dat al sinds 1989 bestaat.

Ik heb de volgende bronnen geraadpleegd:

• Dr. Jack Ross, ‘In Auden’s Shadow: Louis MacNeice’ (27 april 2020), op de website: The Imaginary Museum. Adventures in Writing, Publishing, Book Collecting & Other Pursuits.
• Sara R. Greaves, ‘Auden and MacNeice: Their Last Will and Testament – Thirties Classic or Existential Pause?’, E-rea,  Revue électronique d’études sur le monde Anglophone (12 februari 2015); DOI: https://doi.org/10.4000/erea.4379
• Finton O’Toole, ‘Modern Ireland in 100 Artworks: 1944 – Prayer Before Birth, by Louis MacNeice’, The Irish Times (30 mei 2015)
• Terence Brown, het lemma: ‘MacNeice, (Frederick) Louis’, in: Dictionary of Irish Biography.
• Een aantal biografieën van en monografieën over Auden uit mijn persoonlijke bibliotheekje.

Geluidsopname van de vertaling

Vertaling:

Gebed van een ongeborene

Ik ben nog niet geboren; O hoor mij.
Laat niet de bloeddorstige stier, de vampier, de aasgier, de
gehoefde demon verschijnen voor mij.

Ik ben nog niet geboren; verkwik mij.
Straks komt de mensheid met kale kerkermuren rondom mij,
met bedwelmende drugs bij mij, met vrome leugens tot mij,
en pijnbanken pijnigen mij, een bloedbad verstikt mij.

Ik ben nog niet geboren; bereid mij
water dat schommelt rondom mij, gras dat groeit onder mij, bomen
die praten met mij, een hemel die zingt boven mij, een vogel
die mij voorgaat, een wit licht in mijn geest – het leidt mij.

Ik ben nog niet geboren; vergeef mij
de zonden die de wereld in mij zal bedrijven, mijn woorden
als ze tot mij spreken, mijn gedachten als ze mij denken,
mijn verraad dat verwekt is door verraders buiten mij,
mijn leven als ze door mijn handen moorden,
en mijn dood als hun kwaad leeft in mij.

Ik ben nog niet geboren; instrueer mij
hoe ik mijn stukken spelen moet, de clausjes die ik zeggen moet
als oude mensen mij beleren, bureaucraten mij schofferen, bergen
naar mij fronsen, liefjes met mij spotten, de witte
golven mij tot dwaasheid verleiden en de woestijn
mijn ondergang afroept, de bedelaar mijn aalmoes
afwijst; en stel: mijn nakroost kleineert mij!

Ik ben nog niet geboren; O hoor mij.
Laat niet de mens die beest is of denkt dat hij God is
verschijnen voor mij.

Ik ben nog niet geboren; O leer mij
me te weren tegen hen die de menselijkheid in mij
willen bevriezen, mij willen drillen tot een moordautomaat,
mij willen dwingen een radertje te zijn, een eendimensionaal
ding, niets dan een ding, en tegen al degenen
die mijn gaafheid willen verjagen, en mij
als bloempluis willen wegblazen, hierheen en
daarheen of hierheen en daarheen
als water dat door de handen
loopt – het onteert mij.

Laat ze geen steen van me maken, laat mij nooit zeggen: dit onteert mij.
Anders: liquideer mij.

Origineel:

Prayer Before Birth

I am not yet born; O hear me.
Let not the bloodsucking bat or the rat or the stoat or the
club-footed ghoul come near me.

I am not yet born, console me.
I fear that the human race may with tall walls wall me,
with strong drugs dope me, with wise lies lure me,
on black racks rack me, in blood-baths roll me.

I am not yet born; provide me
With water to dandle me, grass to grow for me, trees to talk
to me, sky to sing to me, birds and a white light
in the back of my mind to guide me.

I am not yet born; forgive me
For the sins that in me the world shall commit, my words
when they speak to me, my thoughts when they think me,
my treason engendered by traitors beyond me,
my life when they murder by means of my
hands, my death when they live me.

I am not yet born; rehearse me
In the parts I must play and the cues I must take when
old men lecture me, bureaucrats hector me, mountains
frown at me, lovers laugh at me, the white
waves call me to folly and the desert calls
me to doom and the beggar refuses
my gift and my children curse me.

I am not yet born; O hear me,
Let not the man who is beast or who thinks he is God
come near me.

I am not yet born; O fill me
With strength against those who would freeze my
humanity, would dragoon me into a lethal automaton,
would make me a cog in a machine, a thing with
one face, a thing, and against all those
who would dissipate my entirety, would
blow me like thistledown hither and
thither or hither and thither
like water held in the
hands would spill me.

Let them not make me a stone and let them not spill me.
Otherwise kill me.