Sylvia Plath (1932-1963) was een Amerikaanse dichter en schrijver van romans en korte verhalen. Ze trouwde met de dichter Ted Hughes (1930-1998) en kreeg twee kinderen met hem. Sylvia Plath leed haar hele leven onder depressies. Haar worsteling daarmee heeft ze vormgegeven in de roman The Bell Jar. Ze maakte in 1963 zelf een eind aan haar leven.

Het gedicht Mad Girl’s Love Song is een bekend gedicht in haar oeuvre. Plath beschouwde het zelf als een van haar beste gedichten.

Het gedicht is een villanelle: er zijn zes strofen, vijf drieregelige strofen en een vierregelige slotstrofe. De eerste en de derde regel keren afwisselend als keerregels terug in de volgende strofen. De slotregels van de slotstrofe zijn de beide keerregels. Een villanelle heeft twee rijmklanken. In dit geval is Sylvia Plath daar enigszins vrij mee omgesprongen: ze gebruikte soms halfrijmen. Die vrijheid heeft deze vertaler ook genomen.

Veel toelichting heeft dit gedicht niet nodig. Door de ogen te sluiten kun je de wereld en je angsten laten verdwijnen, en kun je ook dingen oproepen. Maar het heeft wel een prijs: de dingen keren terug als je je ogen open doet, de dromen verdwijnen, en de liefde die je met je ogen dicht oproept, biedt geen wederliefde.

Serafim of serafs zijn een soort engelen. Een dondervogel is een mythologische vogel die voorkomt in de mythen van de oorspronkelijke bewoners van Amerika.

Ik heb Sylvia Plath altijd een beetje een drama queen gevonden, en soms vind ik dat nog wel, al besef ik heel goed dat ze door depressies geplaagd werd en dus mededogen verdient. Ik houd me momenteel bezig met de villanelle, en ik vond dit gedicht toch wel heel goed gedaan. Ik hoop dat u de vertaling een beetje geslaagd vindt.

Dan hebben we nog de kwestie dat elke sensitivity reader mijn werk zal afkeuren. Hoe kan een witte man het vrouwelijke genie van Plath ooit recht doen? Mijn weerwoord hierop is dat zulke sensitivity readers niets te maken hebben met literatuur. Die kan immers alleen maar bestaan als we aannemen dat we elkaar, als we goed schrijven en aandachtig lezen, althans enigszins kunnen begrijpen. Ten slotte kan ik de lezer troosten met de bekentenis dat een toestand van depressiviteit niet helemaal terra incognita is voor deze vertaler.

Geluidsopname:

Vertaling:

Liefdeslied van een dwaas meisje

“Mijn ogen toe, en al wat is valt dood;
ik sla ze op, en alles doet weer mee.
(Je bent er vast alleen maar in mijn hoofd.)

De sterren walsen nu in blauw en rood,
lukrake zwartheid danst nu plotsklaps mee;
mijn ogen toe, en al wat is valt dood.

Ik werd door jou behekst en in je bed genood;
je kuste me in maanlicht, gulzig en extreem.
(Je bent er vast alleen maar in mijn hoofd.)

God tuimelt uit de lucht, en hellevuur dat dooft:
exit de serafim, demonen snellen heen:
mijn ogen toe, en al wat is valt dood.

Ik droomde dat je wederkwam, zoals beloofd,
maar ik word oud als ik je naam vergeet.
(Je bent er vast alleen maar in mijn hoofd.)

Had ik mijn dondervogel maar geminnekoosd;
die brult in ’t voorjaar nog een beetje mee.
Mijn ogen toe, en al wat is valt dood.
(Je bent er vast alleen maar in mijn hoofd.)”

Origineel:

Mad Girl’s Love Song

“I shut my eyes and all the world drops dead;
I lift my lids and all is born again.
(I think I made you up inside my head.)

The stars go waltzing out in blue and red,
And arbitrary blackness gallops in:
I shut my eyes and all the world drops dead.

I dreamed that you bewitched me into bed
And sung me moon-struck, kissed me quite insane.
(I think I made you up inside my head.)

God topples from the sky, hell’s fires fade:
Exit seraphim and Satan’s men:
I shut my eyes and all the world drops dead.

I fancied you’d return the way you said,
But I grow old and I forget your name.
(I think I made you up inside my head.)

I should have loved a thunderbird instead;
At least when spring comes they roar back again.
I shut my eyes and all the world drops dead.
(I think I made you up inside my head.)”