Maandelijks archief: oktober 2018

Sonnet 30 – Shakespeare

250px-Shakespeare

William Shakespeare heeft, naast toneel in verzen, ook 154 sonnetten geschreven. De sonnetvorm bij Shakespeare wijkt enigszins af van het Italiaanse sonnet dat door Petrarca is vervolmaakt. Het Shakespeareaanse sonnet telt drie kwatrijnen en een afsluitend distichon. De wending, cesuur of volta bevindt zich niet na het tweede kwatrijn – zoals bij Petrarca – maar tussen de drie kwatrijnen en de afsluitende slotregels.

Dit gedicht behoeft weinig toelichting. De dichter roept in herinnering alle verdriet die het leven voor hem in petto had, hij herbeleeft dit verdriet en ‘betaalt’ daarom dubbel voor alle verlies dat hem is overkomen. Maar in de slotregel blijken alle tekorten verdampt als hij denkt aan zijn ‘dear friend’ – de eerste keer dat deze aanhef wordt gebruikt in de sonnetten.

Het gedicht is geschreven in jambische pentameters – elke regel bevat vijf metrische eenheden die kunnen weergegeven worden met ‘pom-póm’, en heeft dus tien lettergrepen, want alle regels hebben staand of mannelijk (eenlettergrepig) rijm. In vertaling heb ik er soms twee lettergrepen bijgesmokkeld, maar ik heb wel het mannelijk rijm zo goed mogelijk gehandhaafd.

Geluidsopname van de vertaling – Arie Sonneveld

Vertaling:

Sonnet 30

Als ik aan stil gepeins mij overgeef,
Trekt al wat niet meer is, aan mij voorbij.
Van wat ik zocht, is er haast niets dat bleef;
Met oud geklaag mors ik mijn dure tijd.

Dan pleng ik soms – ik huil niet snel – een traan
Om vrienden die voorgoed verdwenen in de nacht,
Geef aan vergane liefdeswee opnieuw ruim baan,
En treur om wat teloor ging aan genoten pracht.

Dan ben ik droef om droefheid van destijds,
Noteer dan nauwgezet van al wat is verwoest,
Of wat ik vreesde, het saldo aan verdriet en spijt,
Waarmee ik het opnieuw, opnieuw betalen moest.

Maar als ik denk aan jou, mijn lieve vriend,
Wijkt elk verdriet, is het tekort reeds terugverdiend.

Origineel:

Sonnet XXX

When to the sessions of sweet silent thought
I summon up remembrance of things past,
I sigh the lack of many a thing I sought,
And with old woes new wail my dear time’s waste.

Then can I drown an eye unused to flow
For precious friends hid in death’s dateless night,
And weep afresh love’s long-since-cancelled woe,
And moan th’expense of many a vanished sight.

Then can I grieve at grievances foregone,
And heavily from woe to woe tell o’er
The sad account of fore-bemoanèd moan,
Which I new pay as if not paid before.

But if the while I think on thee, dear friend,
All losses are restored, and sorrows end.

Ik ben niemand! Wie ben jij? – Emily Dickinson

Emily Dickinson - NobodyHet gedicht I am nobody! Who are you? is één van de bekendste gedichten van de Amerikaanse dichter Emily Dickinson (1830-1886). Dickinson schreef bijna 1800 gedichten, maar de meeste werden pas gepubliceerd na haar dood, zoals ook dit gedicht in 1891.

Dickinson leefde een enigszins teruggetrokken leven ver van de podia, en in dit gedicht contrasteert ze de anonieme rust waarop ze gesteld was met het publieke gekwaak dat ze om zich heen hoorde.

Het is een gedicht dat verder weinig toelichting nodig heeft.

Vertaling:

Ik ben niemand! Wie ben jij?

Ik ben niemand! Wie ben jij?
Ben jij misschien ook niemand?
Dan zijn we samen — hou het stil!
Anders sturen ze ons nog weg.

Hoe treurig om iemand te zijn!
Hoe open en bloot, als een kikker
Die de ganse dag zijn naam zegt
Tegen een juichend moeras!

Origineel:

I’m nobody! Who are you?

I’m nobody! Who are you?
Are you nobody, too?
Then there’s a pair of us — don’t tell!
They’d banish us, you know.

How dreary to be somebody!
How public, like a frog
To tell your name the livelong day
To an admiring bog!

Vlootbezoek – W.H. Auden

De dichter Wystan Hugh Auden schreef het gedicht Fleet Visit in 1951. Hij woonde toen in Amerika.

Een paar opmerkingen ten geleide:

  • Hollow ships verwijst naar Homerus – hollow is bij Homerus in de Ilias en de Odyssee een versierend bijvoeglijk naamwoord (epitheton ornans).
  • Troje is uiteraard ook een verwijzing naar de soldaten die onverwacht uit de buik van een hol paard wisten te kruipen.
  • Auden was homoseksueel. De mooie jongens die uit het holle schip kropen, lieten hem niet onberoerd.
  • Het begrip junk in relatie tot de hoer en de nietsnut betekent – behalve ‘troep’ – ook ‘bedekte genitaliën’.
  • Het begrip Social Beast verwijst naar het werk van Simone Weil.

Hier draagt Auden zelf het gedicht voor.

Vertaling:

Vlootbezoek

De zeelui gaan aan wal
Vanuit uit hun holle schip,
Gewone jongens, schooiers,
Dol op cartoon en strip;
Een wedstrijd met een bal
Zegt ze meer dan vijftig Trojes.

Ze lijken verloren, neergezet
Als yankees in den vreemde,
Waar lokalen langs marcheren
Met eigen doel en eigen wet.
Een stelletje ontheemden,
Zolang het moet; het tij kan keren.

De nietsnut en de hoer,
Hen sarrend met bobbel of doos,
Zijn altijd morsig geweest,
En dienen het Sociale Beest;
Ledigheid staat aan het roer,
En ze worden dus laveloos.

Maar de schepen die in het ijle
havenblauw getekend staan,
Hebben baat bij dit verwijlen;
Zonder mensen die commanderen
Wie ze moeten liquideren,
Zijn hun contouren humaan.

En verloren ogen ze niet;
Ze stralen als was het hun aard
Een hoogst abstract ontwerp te zijn
Van vlakpatroon en lijn,
Zeker elke cent wel waard
Van de miljoenen die je erin ziet.

Origineel:

Fleet Visit

The sailors come ashore
Out of their hollow ships,
Mild-looking middle-class boys
Who read the comic strips;
One baseball game is more
To them than fifty Troys.

They look a bit lost, set down
In this unamerican place
Where natives pass with laws
And futures of their own;
They are not here because
But only just-in-case.

The whore and ne’er-do-well
Who pester them with junk
In their grubby ways at least
Are serving the Social Beast;
They neither make nor sell —
No wonder they get drunk.

But the ships on the dazzling blue
Of the harbor actually gain
From having nothing to do;
Without a human will
To tell them whom to kill
Their structures are humane

And, far from looking lost,
Look as if they were meant
To be pure abstract design
By some master of pattern and line,
Certainly worth every cent
Of the millions they must have cost.