W.H. Auden (1907-1973) is een van de grootste dichters van het Engelse taalgebied in de twintigste eeuw. Hij schreef in 1956 het gedicht ‘There Will Be No Peace’ (Collected Poems, p.617): een evocatie van een paranoïde geestestoestand.

(Dat komt in de beste kringen voor, zie bijvoorbeeld het liedje van Tom Waits: “What’s He Building?”, Mule Variations.)

Er wordt ook wel gesproken van een personificatie van schuldgevoelens: de schuldgevoelens zijn dan wezens, demonen, die het bepaald niet goed met jou voorhebben.

Auden noemde het een van de persoonlijkste gedichten die hij ooit had geschreven. In zekere zin zou je het gedicht tot de Confessional Poetry kunnen rekenen, een beweging in de Amerikaanse dichtkunst die vertegenwoordigd werd door Robert Lowell, Sylvia Plath, John Berryman, Anne Sexton, Allen Ginsberg en W. D. Snodgrass. Auden had overigens niet veel op met de Confessional Poets.

Het gedicht kent bewonderaars en verguizers, zoals zoveel gedichten, maar het heeft in ieder geval op mij een blijvende indruk gemaakt.

Er zijn niet veel formele vormkenmerken die het vertalen lastig maken. Vertalen betekent (ook) in dit geval: de emotionele sequentie van het gedicht in het Nederlands proberen na te bootsen. Dat is overigens lastig genoeg.

Hier draagt Auden het gedicht zelf voor (vanaf 12:55).

Ik heb ook een geluidsopname van de vertaling gemaakt.

Vertaling:

Er zal geen vrede zijn

Ook nu kalm helder weer
Het domein van jouw zelfrespect weer toelacht,
En de kleur erin terugkeert, heeft de storm jou veranderd:
Niet, nooit zul je vergeten
De nacht die alle hoop wegvaagde, het geloei
Dat voorbode was van jouw ondergang.

Met die wetenschap moet je leven.
Ver weg, boven, buiten jou zijn anderen,
In een maanloos verstek waarvan je nooit hebt gehoord,
Die zeker wel gehoord hebben van jou,
Wezens van onbekend geslacht en aantal:
En zij zijn niet dol op jou.

Wat heb je hun misdaan?
Niets? Niets kan geen antwoord zijn;
Je zult gaan geloven – kun jij het helpen? –
Dat je iets, dat je echt iets misdaan hebt;
Je zult merken dat je hen aan het lachen wilt maken,
Je zult naar hun vriendschap verlangen.

Er zal geen vrede zijn.
Vecht dus terug, met alle moed die in je is
En elke minne streek die je bedenken kunt;
Laat een ding helder voor je zijn:
Hun motief, als het er was, heeft elke zin voor hen verloren;
Zij haten om te kunnen haten.

Origineel:

There Will Be No Peace

Though mild clear weather
Smile again on the shire of your esteem
And its colors come back, the storm has changed you:
You will not forget, ever,
The darkness blotting out hope, the gale
Prophesying your downfall.

You must live with your knowledge.
Way back, beyond, outside of you are others,
In moonless absences you never heard of,
Who have certainly heard of you,
Beings of unknown number and gender:
And they do not like you.

What have you done to them?
Nothing? Nothing is not an answer;
You will come to believe – how can you help it? –
That you did, you did do something;
You will find yourself wishing you could make them laugh,
You will long for their friendship.

There will be no peace.
Fight back, then, with such courage as you have
And every unchivalrous dodge you know of,
Clear in your conscience on this:
Their cause, if they had one, is nothing to them now;
They hate for hate’s sake.