T.S. Eliot

T. S. Eliot (1888-1965) was een Amerikaans-Engelse dichter die in Nederland het meest bekend is geworden door het gedicht The Waste Land, met de bekende openingszinnen:

April is the cruellest month, breeding
Lilacs out of the dead land, mixing
Memory and desire, stirring
Dull roots with spring rain.
Winter kept us warm, covering
Earth in forgetful snow, feeding
A little life with dried tubers.

De dichter Martinus Nijhoff is in sommige opzichten – modernisme, ingehouden ironie, lange toppenverzen met memorable regels, band met het christendom – aan hem verwant.

In 1917 publiceerde Eliot de bundel Prufrock and Other Observations. Hierin was ook het hier vertaalde gedicht Hysteria opgenomen. Hysteria was het enige prozagedichtje in de bundel.

Het gedichtje vertoont de invloed van Jules Laforgue (1848-87), een pionier van het vrije vers, iemand ook die alledaagse taferelen, lichtelijk overdreven en met surrealistisch aandacht voor rare details, kon vertellen.

Het gaat om een hysterische lach, maar minstens ook om de infectueuze potentie van die lach. Je weet haast niet meer wie er nu eigenlijk hysterisch is, de hij of de zij.

Vertaling:

Hysterie

Toen ze lachte, merkte ik dat ik door haar lach werd meegesleept en er deel van ging uitmaken, totdat haar tanden hoogst toevallige sterren waren met het talent om een peloton te drillen. Korte zuchtjes, steeds geïnhaleerd na tijdelijk herstel, zogen mij mee, en ik verloor me uiteindelijk in de duistere spelonken van haar keel, die geblutst leek door de welving van onzichtbare spieren. Een bejaarde kelner was met trillende handen bezig een roze-en-wit-gestreept kleed te spreiden over een roestige, groene tafel van ijzer, zeggend: “Wellicht willen de dame en heer hun thee in de tuin gebruiken, wellicht willen de dame en heer hun thee in de tuin gebruiken …” Ik kwam tot de slotsom dat als er een eind gemaakt kon worden aan het deinen van haar borsten, er misschien nog een paar flarden van deze middag konden worden bewaard, en met het oog daarop concentreerde ik mijn aandacht met delicate nauwgezetheid.

Origineel:

Hysteria

As she laughed I was aware of becoming involved in her laughter and being part of it, until her teeth were only accidental stars with a talent for squad-drill. I was drawn in by short gasps, inhaled at each momentary recovery, lost finally in the dark caverns of her throat, bruised by the ripple of unseen muscles. An elderly waiter with trembling hands was hurriedly spreading a pink and white checked cloth over the rusty green iron table, saying: “If the lady and gentleman wish to take their tea in the garden, if the lady and gentleman wish to take their tea in the garden …” I decided that if the shaking of her breasts could be stopped, some of the fragments of the afternoon might be collected, and I concentrated my attention with careful subtlety to this end.