Ronald Stuart Thomas (1913-2000) was een Welshe dichter die (meestal) in het Engels schreef. Hij was een anglicaans priester die getrouwd was met de schilder Mildred Eldridge (1909-1991).

[Deze intro kunt u verder overslaan, als u al eerder mijn vertalingen van R.S. Thomas onder ogen hebt gehad. Het nieuwe deel begint met de woorden: Het door mij vertaalde gedicht …]

R.S. Thomas was een enigszins zonderlinge, eenzelvige figuur, een groot liefhebber van het vaak desolate Welshe landschap, een vogelkenner, vaak in verzet tegen een tijdgeest die meer waarde hechtte aan materiële luxe en lichamelijk genot dan aan de geestelijke zaken waar het – in zijn visie – werkelijk om ging. John Betjeman en Kingsley Amis waren bewonderaars. Seamus Heaney hield in 2001 een herdenkingsrede in Westminster Abbey (vertaling via de link beschikbaar).

Een aardig artikel over Thomas’ leven en werk is van de hand van Theodore Dalrymple: A Man Out of Time.

Hij schreef veel religieuze poëzie. Volgens Christopher Morgan, de schrijver van R.S.Thomas: Identity, Environment, Deity (Manchester University Press, 2003, p.150-151; het boek is via de link online beschikbaar), maakte Thomas een ontwikkeling door van een mythische, deïstische religiositeit naar een houding die in de theologie wel wordt aangeduid met het begrip via negativa – de weg van de ontkenning. Dit is een spirituele houding waarin de relatie met een alomtegenwoordige God die de grond van ons bestaan is (in tegenstelling tot een veraf zijnde Schepper-God), wordt gevonden door zich te concentreren op afwezigheid en gemis.

In een treffend filmpje uit 1996 dat Bloodaxe Books beschikbaar heeft gemaakt – hier raadpleegbaar – zegt Thomas (vanaf 4’18”):

“Mocht er sowieso later nog aan mij gedacht worden, dan zal dat wel zijn om de intensiteit van een paar gedichten die ik heb geschreven. Maar, los van de gedichten, als mens hoop ik dat m’n voorbeeld van iemand die ervan hield buiten te zijn, die hield van de aardse dingen, en die het talent had meegekregen om ze niet alleen te horen maar ook te zien, voor anderen een zeker nut heeft gehad.”

Het door mij vertaalde gedicht behandelt een thema dat veel optreedt bij Thomas. In navolging van Paul Tillich verschoof bij hem in de loop van zijn leven het accent van een God ‘up there‘ naar een God ‘out there‘, een God daarbuiten, een God om ons heen, een God die optreedt in de nog onbedorven plaatsen van de natuur, een God die op bijzondere momenten soms kon samenvallen met een God ‘in here‘. Deze noties kun je misschien romantisch noemen.

In dit gedicht wordt het ‘out there‘ als afstand beschreven, een voorstelling die vaak sterk op de voorgrond treedt: het wezenlijke is ons bijna geheel vreemd geworden.

Het gedicht Out There verscheen in de bundel Laboratories of the Spirit (1975).

Geluidsopname:

Vertaling:

Daarbuiten

Het is een heel ander land.
Er is daar geen taal zoals
wij die kennen: zelfs de kleuren
zijn anders.
Als de inwoners hun ogen gebruiken
zien ze geen vormen, maar de afstand
ertussen. Als ze op pad gaan,
kiezen ze geen gewone koers, zoals reizigers
doen, maar gaan ze opzij en
naar buiten door een spiegel die de tijdschaal
breekt. Als je ze in de vroegte tegenkomt,
herken je ze aan het ontbreken
van schaduw. Jouw problemen
zijn in hun verleden;
wat ze al bijna opgelost hebben
zijn net de dingen die jij niet kunt
bedenken. Tijdens kruisingsexperimenten
isoleren ze, onder het microscopische vergrootglas
van de geest, het menselijk virus dat ze opstoken
in de gloed van hun afstandelijkheid.

Afbeelding met de juiste opmaak (de indent-mogelijkheden – als ze al bestaan – van WordPress zijn te moeilijk voor mij):

Origineel:

Out There

It is another country.
There is no speech there such
as we know: even the colours
are different.
When the residents use their eyes,
it is not shapes they see but the distance
between them. If they go,
It is not in a traveller’s
Usual direction, but sideways and
out through the mirror of a refracted
timescale. If you meet them early,
you would recognise them by an absence
of shadow. Your problems
are in their past;
those that they are about to solve
are what you are incapable
of conceiving. In experiments
in outbreeding, under the growing microscope
of the mind, they are isolating the human virus and burning it
up in the fierceness of their detachment.

Origineel met de juiste opmaak: