Emily Dickinson (1830-1886) was een Amerikaanse dichter uit de 19e eeuw. Ze stamde uit een aanzienlijke familie, groeide op in Massachusetts binnen een calvinistische traditie (Puritanisme), was excentriek, leefde teruggetrokken, was angstig en nerveus. Verreweg de meeste gedichten die ze schreef – 1775 in The Complete Poems – zijn pas na haar dood gepubliceerd.

Ze leefde een ongehuwd en teruggetrokken leven, en ze was heel productief. Haar reputatie lijkt tot op de dag van vandaag eerder toe dan af te nemen.

Rond 1845 vond er een religieuze revival plaats in Amherst waar ze opgroeide en woonde. Ze deelde daarin, maar het was een ervaring die niet blijvend was. Na 1852 ging ze nog wel eens naar de kerk, maar niet meer regelmatig.

Roem leek haar te benauwen, maar het speelde wel in haar geest een rol. Ze heeft er verschillende keren over geschreven, alle keren pregnant, bijvoorbeeld ook met het elders op deze website raadpleegbare puntdichtje Roem is een bij.

In het vertaalde gedicht wordt de roem vergeleken met een wisselvallige, trouweloze, bedrieglijke maaltijd die een enkele keer aan een gast wordt voorgezet. Maar het is een maaltijd die niet zonder ernstige gevolgen genoten kan worden. Kraaien – vogels die de vergankelijkheid symboliseren – kijken argwanend naar wat er van over is, maar kiezen een beter deel, d.w.z. een maaltje dat ze geschikter vinden, dat echter, dat smakelijker is.

De slotwoorden van de regels zijn eenlettergrepig. De eindrijmen – indien aanwezig – zijn halfrijmen. Daarnaast komt er veel alliteratie in het gedicht voor, wat aan het gedicht een lapidaire kwaliteit verleent.

Ik werd op dit gedicht geattendeerd door deze tweet van de jurist M. Neuteboom. In de vervolgtweet geeft hij ook een afbeelding van de vertaling die de gerenommeerde vertaler Peter Verstegen heeft gepubliceerd (zie hiernaast).

Het gedicht is opgenomen als gedicht 1659 in The Complete Poems of Emily Dickinson (red. Thomas H. Johnson), New York/Boston: Little Brown and Company 1960, p. 678. De eerste editie verscheen in 1890.

Ik heb ook een geluidsopname van de vertaling gemaakt:

Vertaling:

Roem is een grillig gerecht

Roem is een grillig gerecht
op een wisselende schaal,
dat bij een enkele gast
wordt opgediend,
maar nooit een tweede maal –

De restjes keurt de kraai
voordat hij zich verheft
en met ironisch gekras
kiest voor het Ware Graan –
De mens eet het en sterft.

Alternatief:

Roem is riskante kost

Roem is riskante kost
Die bij een enkele klant,
Steeds op een ander bord,
Op tafel wordt gezet
En nimmer à la carte –

De kruimels keurt de kraai
Voordat hij zich verheft
En met astrant gekras
Kiest voor het Ware Graan –
De mens eet het en sterft.

Geluidsopname van de alternatieve vertaling:

Origineel:

Fame is a Fickle Food

Fame is a fickle food
Upon a shifting plate,
Whose table once a
Guest but not
The second time is set –

Whose crumbs the crows inspect
And with ironic caw
Flap past it to the
Farmer’s Corn –
Men eat of it and die.