Ronald Stuart Thomas (1913-2000) is een belangrijk dichter in het Engelse taalgebied. Hij was een Welshe dichter die (meestal) in het Engels schreef. Hij was ook een Anglicaanse predikant, zij het zeker niet iemand die er roestvrijstalen zekerheden op nahield. Hij was getrouwd met de subtiele schilderes Mildred Eldridge (1909-1991).

Thomas was een enigszins zonderlinge, eenzelvige figuur, een groot liefhebber van het vaak desolate Welshe landschap, een vogelkenner, vaak in verzet tegen een tijdgeest die meer waarde hechtte aan materiële luxe en lichamelijk genot dan aan de geestelijke zaken waar het – in zijn visie – werkelijk om ging. John Betjeman en Kingsley Amis hebben getuigd van hun bewondering. Seamus Heaney hield na zijn dood in 2001 een herdenkingsrede in Westminster Abbey (vertaling via de link beschikbaar).

Een aardig artikel over Thomas’ leven en werk is van de hand van Theodore Dalrymple: A Man Out of Time.

Hij schreef veel religieuze poëzie. Volgens Christopher Morgan, de schrijver van R.S.Thomas: Identity, Environment, Deity (Manchester University Press, 2003, p.150-151; het boek is via de link online beschikbaar), maakte Thomas een ontwikkeling door van een mythische, deïstische religiositeit naar een houding die in de theologie wel wordt aangeduid met het begrip via negativa – de weg van de ontkenning. Dit is een spirituele houding waarin de relatie met een alomtegenwoordige God die de grond van ons bestaan is (in tegenstelling tot een veraf zijnde Schepper-God), wordt gevonden door zich te concentreren op afwezigheid en gemis.

In een ontroerend filmpje uit 1996 dat Bloodaxe Books beschikbaar heeft gemaakt op Youtube – hier raadpleegbaar (vanaf 4’18”) – zegt Thomas:

“Mocht er sowieso later nog aan mij gedacht worden, dan zal dat wel zijn om de intensiteit van een paar gedichten die ik heb geschreven. Maar, los van de gedichten, als mens hoop ik dat m’n voorbeeld van iemand die hield van buiten-zijn, die hield van de aardse dingen, en die het talent had gekregen om ze niet alleen te horen maar ook te zien, voor anderen een zeker nut heeft gehad.”

Ik heb in mijn leven heel wat preken beluisterd, en de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat ze vaak veel te lang waren. De treurigste gemeenplaatsen werden soms schaamteloos aaneengeregen. Veel predikanten hebben een voorkeur – om een woord van de C.S. Lewis-vertaler Arend Smilde aan te halen – voor uitdrukkingen die “als een grafsteen over hun betekenis zijn gevallen”. Meestal antwoordde ik op de vraag hoe ik de preek had gevonden: “Zes keer zo kort en in het latijn.”

Maar ik beklaag mezelf niet: de kennis die ik heb opgedaan van de bijbelse taal en de christelijke traditie is een waardevol bezit.

Dit gedicht is een preek in de edelste zin van het woord, of beter gezegd: dit is wat een preek eigenlijk zou moeten zijn. Ik besef onmiddellijk dat vrijwel niemand hierin een aanbeveling zal zien, want preken is passé, abominabel en afschuwelijk, en we zijn er – denken we – definitief vanaf, maar heel misschien vergissen we ons wel een beetje. We zijn er nooit vanaf, en dat kan  ook helemaal niet – ook de moderne moraal toetert je van alle kanten in de oren, vooral uit de mond van nihilistische en hedonistische celebrities en muzikanten die zich, zo jong en hip als ze zijn, cool, ongenaakbaar en onkwetsbaar wanen – en enige instructie, een spoor om te volgen, een zinperspectief hebben we misschien toch soms wel nodig, zo autonoom en mondig als we meestal denken dat we zijn.

Er wordt in dit gedicht naar drie bijbelverhalen verwezen, één in het Oude Testament en twee in het Nieuwe Testament. Het betreft het verhaal van Mozes en het brandende braambos in Exodus 3, de gelijkenis van de schat in de akker in Mattheüs 13, en de aansporing om alles wat je hebt te verkopen om een schat in de hemel te bezitten in Mattheüs 19. Ik heb ‘field’ daarom met ‘akker’ vertaald, en ‘turning aside’ met ‘zich wenden naar’, zoals in de Statenvertaling.

Vreest niet – deze preek is heel kort en er is geen woord latijn bij.

Vertaling:

De gloeiende akker

Ik heb de zon zien doorbreken
boven een kleine akker die een poosje
oplichtte, en ging heen
en vergat het. Maar dat was de parel
van grote waarde, dat was de akker waarin
zich de schat bevond. Ik besef nu
dat ik alles wat ik heb, moet opgeven
om hem te bezitten. Leven is niet jakkeren
naar een wijkende toekomst, niet hunkeren
naar een ingebeeld verleden. Het is zich
wenden als Mozes naar het wonder
van de vlammende struik, naar een gloed
die vergankelijk lijkt als je jeugd van toen,
maar die de eeuwigheid is die op jou wacht.

Origineel:

The Bright Field

I have seen the sun break through
to illuminate a small field
for a while, and gone my way
and forgotten it. But that was the pearl
of great price, the one field that had
the treasure in it. I realise now
that I must give all that I have
to possess it. Life is not hurrying
on to a receding future, nor hankering after
an imagined past. It is the turning
aside like Moses to the miracle
of the lit bush, to a brightness
that seemed as transitory as your youth
once, but is the eternity that awaits you.