De naam van deze website – een blog is het eigenlijk niet – The Hidden Law, is het onderwerp van een gedicht van Wystan Hugh Auden (1907-1973). Het gedicht voldoet aan een door de jonge Auden geciteerde definitie van poëzie: ‘Memorable Speech’. Ik ken het al sinds mijn studietijd – vijfendertig jaar geleden – uit mijn hoofd.
The Hidden Law verscheen in 1941 zonder titel als afsluiting van een noot bij Auden’s gedicht ‘New Year Letter’ in The Double Man (p.113-114).[1] Het werd later, in 1945, ook als Aera sub Lege gepubliceerd in The Collected Poetry of W.H. Auden (p.117).
Er zijn ook versies van het gedicht die in regel 8 het woord ‘legal’ hebben in plaats van ‘verbal’. Ik heb gekozen voor de vorm die ik aantrof in mijn editie van de Collected Poems (Faber & Faber 1976) – d.w.z. de versie met het woord ‘verbal’.
Aera sub Lege – Het tijdperk onder de Wet – wordt meestal gecontrasteerd met Aera sub Gratia – het tijdperk onder de Genade – wat uiteraard het contrast is tussen het tijdvak van de Wet in de oude bedeling voor Christus (joodse godsdienst, tenach/OT) en het tijdvak van de Genade in de nieuwe bedeling na Christus (christelijke godsdienst, NT).[2]
Het lijkt erop dat Auden in dit gedicht een notie introduceert die ook voorkomt bij Pascal, de notie van een verborgen God – Deus Absconditus – ontleend aan Jesaja 45:15: “En: ‘Voorwaar, u bent een God die zich verborgen houdt, …”.[3]
Bij Auden blijft ook in het tijdvak van de Genade de Wet actief – reden waarom hij misschien tijdelijk voor de ironische titel Aera sub Lege koos – want anders dan de Codex Gentium (een soort natuurrecht) die gemakkelijk door de Waarheid wordt ontmaskert, blijft de Lex Abscondita (verborgen wet) ook onder de Genade werkzaam, hoezeer onze formuleringskunst, ontmaskeringsijver en vluchtgedrag ook proberen aan haar jurisdictie te ontkomen.
Ik citeer in dit verband de relevante passage uit het lange gedicht New Year Letter dat overigens Audens terugkeer naar het christendom markeert. Daaraan voorafgaand ging zijn aandacht meer uit naar Marx en Freud.
The Hidden Law is de afsluiting van één van de lange en complexe voetnoten bij dit gedicht, geplaatst bij regel 762 van New Year Letter. De complete NYR-voetnoot treft u hieronder aan in voetnoot 1.
Great sedentary Cæsars who
Have pacified some dread tabu,
Whose wits were able to withdraw
The numen from some local law
And with a single concept brought
Some ancient rubbish heap of thought
To rational diversity,
You are betrayed unless we see
No codex gentium we make
Is difficult for Truth to break;
The Lex Abscondita evades [REGEL 762]
The vigilantes in the glades;
Now here, now there, one leaps and cries
‘I’ve got her and I claim the prize,’
But when the rest catch up, he stands
With just a torn blouse in his hands.
Ik heb een vertaling gemaakt van The Hidden Law die in 2000 gepubliceerd is in het lustrumnummer van De Tweede Ronde (zomer 2000, p.186).
Ik ben niet ontevreden over de kwaliteit van mijn vertaling, maar ik word af en toe gekweld door de gedachte dat de taal die ik in mijn vertaling heb gebruikt een beetje te ouderwets is, te veel doet denken aan een tijd die definitief voorbij is: ‘nimmer’, ‘bescheid geven’, ‘lankmoedigheid’, ‘kastijdt’.
Ik houd van dit gedicht. De Stille Wet is altijd en overal van kracht, ook zonder nageleefd te worden. De hachelijkheid van het bestaan, feilbaarheid, vluchtgedrag, zwelgen in slachtofferschap, zelfzucht, totalitair gedram zijn haar vanzelfsprekend bekend. Het is binnen haar universele jurisdictie al even misplaatst om een gesneden beeld van de Godheid te maken als om in iconoclasme te vervallen. Het is een ongeschreven wet, zonder wetshandhavers en bureaucratie.
Ik hoop op deze plaats met ingang van vandaag, 6 juli 2015, af en toe beschouwingen, gedichten en vertalingen te publiceren.
Veel leesplezier. Commentaar en kritiek is zeer welkom.
Arie Sonneveld
—————————————————————————————————————————-
Noten
[1] Hier volgt de voetnoot bij regel 762 van New Year Letter in zijn geheel:
The Lex Abscondita
Natural law is not to be confused with human political law. The latter is a generalized will imposed by force upon particular wills. If it is broken it does not cease to be the law. Human law rests upon Force and Belief, i.e., belief in this rightness.
In Natural law, on the other hand, there can be no opposition between the will of the whole and the separate wills of the parts. It is simply what happens in the field under consideration if there is no interference from outside. Our knowledge of Natural Law is derived from an observation of particulars. If we find a single exception, it means that our formulation of Natural Law has been incorrect.
There is therefore no Natural Philosophy, only a Natural Way. The way rests upon Faith and Doubt: Faith that Natural Law exists and that we can have knowledge of it; Doubt that our knowledge can ever be perfect or unmixed with error.
Our grounds for Faith: the unhappiness of Man
Our grounds for doubt: the same.
(Definition. I believe X=I believe the proposition X to be true.
I have faith in X=The existence of X is, for me, an absolute presupposition.
I doubt X=I admit the possibility that, at some future unspecified date, and for reasons also unspecified, I may come
either to believe the proposition X to be false
or to find that, for me, the presupposition that
X exists in longer absolute but relative.)
[Here the poem “The Hidden Law” followed]
[3] Bij Pascal is dit idee te vinden in de Pensées 335 en 591, cf. John Fuller, W.H. Auden: A Commentary, p.328.
——————————————————————————————————————————-
——————————————————————————————————————————-
Vertaling:
De Stille Wet
De Stille Wet voert nimmer strijd
Met wetten van waarschijnlijkheid,
Maar laat atoom en ster hun baan,
Ziet mensen in hun wezen aan,
Geeft onze leugens geen bescheid.Zo komt het dat geen overheid
Haar code in de vingers krijgt;
Formules doen slechts afbreuk aan
De Stille Wet.Nooit maakte haar lankmoedigheid
Aan wie de dood zoekt een verwijt:
Wie haar per auto wil verslaan,
Wie haar in drank zoekt te ontgaan,
Wordt zo gewaar hoe zij kastijdt,
De Stille Wet.
Origineel:
The Hidden Law
The Hidden Law does not deny
Our laws of probability,
But takes the atom and the star
And human beings as they are,
And answers nothing when we lie.It is the only reason why
No government can codify,
And verbal definitions mar
The Hidden Law.Its utter patience will not try
To stop us if we want to die;
If we escape it in a car,
If we forget It in a bar,
These are the ways we’re punished by
The Hidden Law.
The Hidden Law 
