Ronald Stuart Thomas (1913-2000) was een Welshe dichter die (meestal) in het Engels schreef. Hij was een anglicaans priester die getrouwd was met de schilder Mildred Eldridge (1909-1991).

[Deze intro kunt u verder overslaan, als u al eerder mijn vertalingen van R.S. Thomas onder ogen hebt gehad. Het nieuwe deel begint met de woorden: Het door mij vertaalde gedicht …]

R.S. Thomas was een enigszins zonderlinge, eenzelvige figuur, een groot liefhebber van het vaak desolate Welshe landschap, een vogelkenner, vaak in verzet tegen een tijdgeest die meer waarde hechtte aan materiële luxe en lichamelijk genot dan aan de geestelijke zaken waar het – in zijn visie – werkelijk om ging. John Betjeman en Kingsley Amis waren bewonderaars. Seamus Heaney hield in 2001 een herdenkingsrede in Westminster Abbey (vertaling via de link beschikbaar).

Een aardig artikel over Thomas’ leven en werk is van de hand van Theodore Dalrymple: A Man Out of Time.

Hij schreef veel religieuze poëzie. Volgens Christopher Morgan, de schrijver van R.S.Thomas: Identity, Environment, Deity (Manchester University Press, 2003, p.150-151; het boek is via de link online beschikbaar), maakte Thomas een ontwikkeling door van een mythische, deïstische religiositeit naar een houding die in de theologie wel wordt aangeduid met het begrip via negativa – de weg van de ontkenning. Dit is een spirituele houding waarin de relatie met een alomtegenwoordige God die de grond van ons bestaan is (in tegenstelling tot een veraf zijnde Schepper-God), wordt gevonden door zich te concentreren op afwezigheid en gemis.

In een treffend filmpje uit 1996 dat Bloodaxe Books beschikbaar heeft gemaakt – hier raadpleegbaar – zegt Thomas (vanaf 4’18”):

“Mocht er sowieso later nog aan mij gedacht worden, dan zal dat wel zijn om de intensiteit van een paar gedichten die ik heb geschreven. Maar, los van de gedichten, als mens hoop ik dat m’n voorbeeld van iemand die ervan hield buiten te zijn, die hield van de aardse dingen, en die het talent had meegekregen om ze niet alleen te horen maar ook te zien, voor anderen een zeker nut heeft gehad.”

Het door mij vertaalde gedicht is een christelijk gedicht. Het beschrijft drie mensentypen: de rationalist die God meent te kunnen benaderen in de volmaaktheid van Zijn schepping, de vurige gevoelsmens die probeert zich voor Gods aangezicht leeg te maken, en geheel naakt voor hem te verschijnen, en ten slotte de moderne mens die alles beter weet, God niet nodig meent te hebben, en die daarom het lot treft Hem niet te kunnen kennen, omdat hij in het Kruis slechts timmerhout kan ontwaren.

… en in poëzie slechts wartaal, zou je daaraan toe kunnen voegen. Niet voor niets heeft de militante atheïst Rudy Kousbroek een essay op zijn naam staan waarin hij de vloer aanveegt met de dichtkunst.

Ik heb de titel vertaald met ‘Middelaren’. Christus is middelaar tussen God en mensen. ‘Bemiddelingen’ vind ik niet mooi – het doet me denken aan slecht vertaalde filosofische verhandelingen uit het Duits. ‘Intermediairen’ klinkt me weer net wat te hip in de oren.

De brandende struik is een verwijzing naar het brandend braambos. De hoge boom is het kruis op Golgotha.

Mediations werd gepubliceerd in de bundel Laboratories of the Spirit (1975).

Geluidsopname:

Vertaling:

Middelaren

En tot de een sprak God: kom
tot mij in cijfers en
grafieken; zie mijn schoonheid
in de hoeken tussen de
sterren, in de formules
van mijn koninkrijk. Gebruik
je lenzen voor de dienst
van mijn dimensies: je vindt
in de ruimte of de diepte,
in verhouding altijd meer
van mij. En tot een ander:
ik ben de brandende struik
in het centrum van
je bestaan; je moet je
kennis afwerpen en tot mij
komen met een ontblote
geest. En tot de volgende
sprak hij: vanwege jouw
hooghartigheid, de fletsheid
van je gevoel, zal ik
tot je komen in de dingen van
opperste eenvoud, in het lichaam
van een man, gehangen aan
een hoge boom die jij hebt omgevormd
tot timmerhout, en je zult mij niet kennen.

Origineel:

Mediations

And to one God says: Come
to me by numbers and
figures; see my beauty
in the angles between
stars, in the equations
of my kingdom. Bring
your lenses o the worship
of my dimensions: far
out and far in, there
is always more of me
in proportion. And to another:
I am the bush burning
at the centre of
your existence; you must put
your knowledge off and come
to me with your mind
bare. And to this one
he says: Because of
your high stomach, the bleakness
of your emotions, I
will come to you in the simplest
things, in the body
of a man hung on a tall
tree you have converted to
timber and you shall not know me.